معرفی کامل بالالایکا
بالالايكا يكی از سازهاي اروپايی-آسيايی با دسته بلند، دارای چند سيم و تكنيك نواختن با زخمه زدن با انگشت اشاره است. در مستندات تاريخي، اولين بار اين ساز در سال 1668 در مسكو ذكر شده است. بالالايكا در اشكال مختلف بدنه مثلثی شكل و بيضوی، با تعداد متفاوت سيم، پردههای قابل جابهجا شدن وجود دارد. اين ساز عمدتاً برای نواختن آهنگهای رقص مورد استفاده قرار میگرفت.
محبوبیت بالالایکا
محبوبيت بالالايكای سنتی در دهههای آخر قرن هجدهم افزايش يافت بطوريكه مسافران خارجی در هر خانهای يك بالالايكا ميديدند، اگرچه در آثار لئو تولستوی، نيكولای گوگول، فيودور داستايوفسكی و سايرين به اين ساز زياد اشاره شده است، در قرن نوزدهم علیرغم گسترش اين ساز، استفاده از آن چندان زياد نبوده است، اين ساز كه احتمالاً از تاتارها گرفته شده، به ميزان كمتری توسط اوكراينی ها، جيپسی ها (كولی ها)، بلاروسيها و گروههاي اقليت مشابه مورد استفاده قرار گرفت.
تاریخچه بالالایکا
خواستگاه دقيق بالالايكا مشخص نيست. ولي اعتقاد بر اين است كه اين ساز از ساز دورما (domra) سازي از ناحيه قفقاز روسيه گرفته شده است. همچنين اين ساز شباهتهايي به دومبراي (dombra) قزاقها كه سازي داراي دو سيم است و ساز تاپشور (topshur) مغولستاني دارد.
بالالايكا، ساز زهی روسي از خانواده لوت است. اين ساز در قرن 18ام با الهام از دومبرا يا دومرا، که يك نوع لوت با بدنه دايرهاي شكل، دسته بلند و با سه سيم است در روسيه و آسياي مركزي نواخته ميشد. بالالايكا در شش اندازه مختلف از پيكولو تا دوبل باس وجود دارد و داراي يك پشت مسطح و يك triangular table يا شكم است كه به سمت دسته داراي پرده، مخروطي شده است. سه سيم، كه معمولاً از جنس روده هستند در انتها بسته شدهاند و روي خركي شبيه خرك ويولن يا خرك فشاري كشيده شدهاند. معمولاً اين سیما توسط انگشتان دست زده ميشوند و سیماي فلزي نيز با يك زخمه چرمي نواخته ميشوند.
اگرچه اين ساز بيشتر در موسيقی فولک استفاده شده ولي در اركسترهاي بزرگ بالالايكا در قرن بيستم نيز مورد استفاده قرار است. اندازه معمول اين ساز، پرايم (prime) يا تربل (treble) ناميده ميشود و معمولاً روي E-E-A در اكتاو بالاي C كوك ميشود.
ساز بالالایکا (Balalaika) در دوره قبل از آندريف (Andreyev)؛
بالالايكاهاي اوليه داراي دو تا شش سيم بودند وشباهتهايي با سازهاي آسياي مركزي داشتند. بطور مشابه، پردهها در بالالايكاهاي اوليه از روده حيوانات ساخته شده و به گردن ساز بسته ميشوند، بنابراين آنها ميتوانند به دلخواه نوازنده سفت شوند.
اولين بار در مستندات مربوط به سال 1688 از اين ساز نام برده شده است. همچنين در نوشتههاي مربوط به سالهای 1700 و 1714 میلادی اين ساز قيد شده است. در اوايل قرن 18ام اصطلاح بالالايكا به صورت بالابايكا در مستندات اوكرايني استفاده شد. در سال 1771 بالالايكا در شعري از و. مايكوف (V. Maikov) به نام اليسي (Elysei) آورده شده است. در قرن 19ام، بالالايكا به سازي مثلث شكل با دستهاي بسيار كوتاهتر از سازهاي همتاي آسيايي خودش تبديل شد. اين ساز به عنوان سازي روستايي براي قرنها بويژه همراه با اسكوموروخها مطرح بود. اسكوموروخها نوازندههايي سيار بودند كه با آهنگها و اشعارشان، تزار و كليساي ارتدوكس روسي و بطور كلي نظام اجتماعي روسيه را تمسخر ميكردند.
درباره بالالايكا يك باور عمومي وجود دارد بطوريكه تصور ميشود وجود سه كناره و سه سيم در بالالايكا نمايشي از تثليث است كه البته اين عقيده مضحك است چرا كه اين ساز بيشتر توسط اسكوموروخيها يا نوازندگان سياري كه وجود آنها شديداً براي كليسا و حكومت آزار دهنده بود، نواخته ميشده است. در آئينهاي مذهبي كليساي ارتودوكس روسي اجازه استفاده از سازهاي موسيقي داده نميشد. دليل قابلقبولتر براي شكل مثلثي اين ساز توسط نيكولاي گوگول در رمان ناتمامش نفوس مرده (Dead Souls) ارائه شده است. او معتقد بود كه بالالايكا توسط كشاورزان از كدو حلوايي ساخته شده است، چرا كه اگر كدو حلوايي را چهار قسمت كنيد هر قسمت شكل بالالايكا است.