معرفی کامل ساز ویولنسل

مقدمه 

ویولنسل یا ویلنسل یا ویولونسل (به فرانسوی: violoncelle) یا چِلو (به انگلیسی: cello) سازی زهی و آرشه‌ای از خانوادهٔ ویولن است. صدای این ساز در منطقهٔ میانیِ سازهای این خانواده قرار دارد.

ویلونسل که به زبان ساده و عامیانه چلو نامیده می شود، عضو باس خانواده ی ویولن می باشد که با آرشه ای کوچک تر و باریک تر از آرشه ی ویولن نواخته می شود. می توان گفت ویولنسل با توجه به رپتوار اجرایی گسترده اش و ارتقاء تکنیکال آن بعلاوه دشواری های نواختن در خانواده سازهای باس جزو سازهای نسبتاً سخت از بابت نواختن قرار می گیرد از این رو آموزش صحیح این ساز امری حیاتی می باشد.

با نگاهی گذرا به آثار برجسته ی تاریخ موسیقی مانند کنسرتوها، سونات ها، سوییت ها و دیگر فرم ها و قطعات این ساز و از طرفی نوع استفاده از این ساز در ارکستر ها به توانایی های ویژه این ساز و گستردگی عمیق اجرایی و تکنیکی این ساز پی خواهیم برد.

ویژگی های ویولنسل 

ویولنسل از ویولن و ویولا (ویولن آلتو) بزرگ‌تر است. در هنگام اجرا، این ساز در بین دو پای نوازنده قرار می‌گیرد و از طرفی دیگر، توسط میله‌ای که در انتهای آن تعبیه شده، روی زمین استوار می‌شود. این ساز از خانوادهٔ سازهای زهی آرشه‌ای است. استفاده از این ساز در تک‌نوازی‌ها (سُلو)، در گروه‌نوازی‌ها، از جمله در ارکسترهای مجلسی و ارکسترهای سمفونیک متداول است. این ساز عضو ثابت در ارکسترها به صورت استاندارد است که در بخش باسِ زهی‌ها قرار می‌گیرد. همچنین، در بیشتر آنسامبل‌های دیگر نیز حضور دارد. کنسرتوها و سوناتهای فراوان برای ویولنسل نوشته شده‌است.

کوک سیم‌های این ساز به‌ترتیب از زیر به بم عبارت است از: لا (سیم اول)، رِ (سیم دوم)، سُل (سیم سوم)، دو (سیم چهارم) سیم‌های ویولنسل نسبت به سیم‌های ویولا یک اکتاو بم‌تر کوک می‌شوند.

نُت این ساز را به دلیل گسترهٔ صوتیِ وسیعش با کلیدِ «فا» خط چهارم (اصوات منطقهٔ بم این ساز)، کلید «دو» خط چهارم (اصوات منطقهٔ میانیِ این ساز)، و کلید «سُل» (اصوات منطقهٔ زیر این ساز) می‌نویسند.

اجزای ویولنسل و آشنایی با نت های آن

ویلونسل مانند دیگر سازهای خانواده ی زهی ها به طور معمول دارای چهار سیم بوده که در اغلب اوقات به فاصله ی پنجم از یکدیگر کوک می شوند. سیم ویژه ی بم این ساز که سیم جهرام ساز محسوب می شود نت”دو”، سیم سوم نت “سل”، سیم دوم نت “ر” و سیم منحصر به فرد اول نت “لا” کوک می شوند. کاراکتر صوتی متنوع سیم های ویولنسل امکانات خارق العاده ای در ایجاد حالات احساسی متنوع ایجاد می کند.

نت نویسی ویلونسل با سه کلید باس (کلید فا خط چهارم)، کلید تنور (کلید دو خط چهارم) و کلید سوپرانو (کلید سل خط دوم) انجام می شود. تمامی تکنیک های گروه ویولن ها بر روی این ساز نیز قابل اجراست. آهنگسازان کلاسیک از این ساز علاوه بر ارکسترها و سولوها در چندنوازی ها مانند دوئت ها، تریوهای پیانو و زهی، کوارتت های زهی و پیانو، کوئینتت ها و … استفاده های ویژه ای کرده اند. به علاوه از ویلونسل جز در قطعات کلاسیک در دیگر قطعات سبک های دیگر مانند پاپ، جز، راک، نیو اِیج و … نیز استفاده می شود.

نوزاندگان مطرح

نوازندگان مطرح این ساز در سبک کلاسیک می توان به روستروپوویچ، یویوما، مایسکی و … اشاره کرد.