بیوگرافی یوهانس برامس
مقدمه
یوهانِس برامس (به آلمانی: Johannes Brahms) (آلمانی: [joˈhanəs ˈbʁa:ms]) (زادهٔ ۷ مهٔ ۱۸۳۳ در هامبورگ – درگذشتهٔ ۳ آوریل ۱۸۹۷)، موسیقیدان بزرگ آلمانی در سبک رمانتیک است. موسیقی‌پژوهان در تاریخ از یوهانِس برامس، یوهان سباستیان باخ، و لودویگ فان بتهوون به‌عنوان سه آهنگساز بزرگ (به انگلیسی: the Three Bs) نام برده‌اند.
زندگی
یوهانس برامس در سال ۱۸۳۳ در شهر هامبورگ آلمان در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی موسیقی را نزد پدرش که نوازنده کنترباس بود فرا گرفت. وی در شهر وین در اتریش ساکن شد.
برامس با ویولونیست‌های مشهوری چون رمنی و یواخیم آشنا شد و در طول این آشنایی بود که رمنی موسیقی محلی مجارستان را به برامس معرفی کرد و تحت تأثیر آن برامس رقصهای مجار خود را نوشت.
شومان در سالهای آخر عمرش در گاهنامه جدید موسیقی نوشتاری تحت عنوان راه‌های نو راجع به برامس نوشت و او را نابغه اعلام کرد که در نتیجه توجه بسیاری را به آثار او معطوف ساخت. با مرگ کلارا در سال ۱۸۹۶ ضربه مهلکی بر برامس وارد آمد و از این به بعد بود که برامس هر چه بیشتر خود را در آستانه مرگ احساس می‌کرد. تحت تأثیر این احساس بود که برامس با وقارترین لیدهایش به نام چهار آواز جدی و پرلودهای کورال را برای ساز ارگ نوشت.
همان گونه که جریان موسیقی رمانتیک نیمه نخست سده نوزدهم در آثار واگنر به حد کمال خود رسید. هم‌زمان با آن جریان موسیقی رمانتیک –کلاسیک مندلسون و در اواخر شومان در آثار برامس به حد نهایی و کمال مطلوب انجامید. هر دو نابغه بزرگ قرن نوزدهم، واگنر و برامس از نظر سبک موسیقایی دقیقاً در نقطه مقابل یکدیگر قرار داشتند و در موسیقی آن‌ها به ندرت عوامل مشترکی یافت می‌شود.
بدون شک برامس یکی از برجسته‌ترین آهنگسازان رمانتیک به‌شمار می‌آید و موسیقی پژوهان از سه «ب» در تاریخ، باخ، بتهوون و برامس به عنوان سه آهنگساز بزرگ نام برده‌اند.
یکی از خصوصیات برجسته موسیقی رمانتیک گرایش به موسیقی فولکوریک است و برامس نیز یکی از آهنگسازانی است که به موسیقی فولکوریک آلمانی علاقه شدیدی داشت و در نتیجه بیشتر نغمه‌های‌سازی و آوازی او رنگ و بوی آهنگ‌های محلی را دارند.
برامس جوان چند کنسرت عمومی اجرا کرد، اما به عنوان یک پیانیست مشهور نشد؛ گرچه بعداً او در زندگی‌اش نخستین نمایش از پیانو کنسرتو شماره یک در سال ۱۸۵۹ و پیانو کنسرتو شماره دو در سال ۱۸۸۱ را اجرا کرد.
برامس دست به کار تصنیف موسیقی شد، اما کوششهای او توجه کسی را جلب نکرد، تا اینکه او با ادوراد رم نی در سال ۱۸۵۳ در یک تور، کنسرت را ادامه داد. در این تور اوبا یوزف یواخیم، فرانتس لیست و بعداً با آهنگساز بزرگ آلمانی روبرت شومان آشنا شد.
گرچه ادوارد رم نی از کوتاهی برامس نسبت به احترام به لیست دلخور شده بود اما در دربار وایمار، جایی که لیست موسیقیدان آن دربار بود، قطعه سونات B minor را صمیمانه اجرا کرد.
بسیاری از دوستان برامس ذکر کرده‌اند که ادوارد رم نی، شخصیت درباری لهستانی، از برامس جوان انتظار داشت که با تمرینهای عمومی همنوایی کند و مودبانه یک قطعه مشهور را تحسین نماید که برامس در انجام دادن یا ظاهر نشدن هر دو موفق نشد بنابراین با فروتنی تحسین کرد. او به برامس گفت که دوستی آن‌ها باید خاتمه پیدا کند هر چند روشن نبود که آیا دلیل آن، بی‌احترامی بودکه به لیست شده بود یا چیز دیگری.
به هر حال یواخیم یکی از نزدیکترین دوستان او شده بود، و شومان، با مقاله‌هایش نقش مهمی را در هوشیار کردن همگان برای قطعه هنری که مرد جوان می‌نواخت ایفا نمود و بدینوسیله از برامس جوان پشتیبانی کرد؛ بنابراین برامس با همسر شومان آشنا شد، کلارا آهنگساز و پیانیست که ۱۴ سال از او بزرگتر بود، با کسی که تمام عمر با او ادامه داد، با هیجانات احساساتی، اما همیشه ارتباط افلاطونی داشت. برامس هرگز ازدواج نکرد.
او در سال ۱۸۶۲ به‌طور دائم در وین اقامت نمود و کاملاً تمرکز بر آهنگسازی را شروع کرد. سرانجام برامس یک شهرت قوی را بنا نمود، و به زندگی خود به‌عنوان یک آهنگساز بزرگ نگریست. این ممکن است بالاخره به او اطمینان داده تا تکمیل‌کننده اولین سمفونی اش باشد؛ بنابراین از سه سمفونی دیگر برای ترقی پیروی کرد (۱۸۷۷، ۱۸۸۳، ۱۸۸۵).
برامس سفرهای متعددی کرد، هم برای تجارت (تورهای کنسرت) و تفریح. او اغلب در فصل بهار ایتالیا را می‌دید؛ و معمولاً به‌دنبال یک مکان روستایی خرم بود برای آهنگسازی در تابستان.
در سال۱۸۹۰، برامس ۵۷ ساله تصمیم گرفت آهنگسازی نکند. به هر حال معلوم بود، که نمی‌تواند از تصمیمش اطاعت کند؛ و در سالهای پیش از مرگش تعدادی از شاهکارهایش را تولید کرد، شامل دو سونات کلارینت اپوس ۱۲۰ (۱۸۹۴)، و چهار آواز مهم اپوس ۱۲۱ (۱۸۹۶)
نخستین سفر برامس برای اجرای کنسرت در بیست سالگی، این اقبال را برایش فراهم آورد که بتواند با دو تن از برجسته‌ترین آهنگسازان معاصر خود یعنی فرانتز لیست و روبرت شومان دیدار کند. چون برامس پرورده آموزه‌های سنتی و محافظه کارانه بود، آثار لیست به نظرش گزافه گویی و فقدان فرم می‌آمد. اما در عوض، شومان کسی بود که جریان زندگی هنری و شخصی برامس را شکل بخشید. پس از چندی رفت‌وآمد در منزل روبرت و کلاراویک شومان در بحبوحه زندگی پرفرزند شومان و ناراحتی‌های عصبی روبرت و بستری او در آسایشگاه روانی، برامس به کمک کلارا آمد و هنگامی که کلارای پیانیست برای تأمین معاش به سفر و اجرای کنسرت می‌پرداخت به مراقبت از کودکان گذراند. وی پس از دو سالی که در منزل شومان سکنی گزیده بود رفته رفته به کلارا که چهارده سال از او بزرگتر بود، علاقه‌مند می‌شد، کشاکش روحی برامس میان وفاداری به روبرت و شیفتگی نسبت به کلارا می‌تواند سبب خلق آثار توفانی او در این دوران بوده باشد. پس از مرگ شومان ازدواج کلارا و برامس امکانپذیر بود، اما این دو با یکدیگر ازدواج نکردند و از آنجا که بسیاری از نامه‌هایشان را از میان بردند، هیچ‌گاه نخواهیم دانست که میان آن‌ها چه گذشته‌است. چند ماه پس از مرگ شومان، هر یک از آنان به راه زندگی خود رفت، اما تا پایان عمر دوستانی صمیمی ماندند. برامس هرگز ازدواج نکرد و برای او چنان‌که می‌نویسد کلارا شومان «زیباترین تجربه زندگی» بود.
مرگ
در سال ۱۸۹۶ هنگامی که کلارا شومانِ محبوب برامس به بستر مرگ افتاد، اندوه او در غالب اثری محصورکننده به نام «چهار آثار جدی»، که بر متن‌هایی از کتاب مقدس ساخته بود، تجسم یافت. در هفتم مارس ۱۸۹۷ برای شنیدن اجرای سمفونی چهارم خود به سختی در تالار کنسرت حضور یافت و حضار و نوازندگان ارکستر از او ستایشی عظیم به عمل آوردند. کمتر از یک ماه بعد برامس در شهر زنترالفریدهف (قبرستان مرکزی) در شصت و چهار سالگی به خاک سپرده شد.
مهم‌ترین آثار برامس
در سال ۱۸۵۹ کنسرتو پیانوی شماره ۱ را ساخت که از نظر ارکستر اهمیت بسیار داشت و عده‌ای از منتقدین آن را «سمفونی همراه با پیانو» نام نهادند.
موسیقی پیانویی
سه سونات، والس‌ها، رقصهای مجار، چهار بالاد، راپسودی‌ها، هفت فانتزی، سه اینترمتسو، واریاسیویی بر روی تم‌های شومان، پاگانینی و هندل. موسیقی پیانویی برامس حاوی گرمی احساس، هارمونی غنی و قوی رمانتیک هاست ولی در بیانی کلاسیک.
- آثار مجلسی
موسیقی آوازی
حدود ۲۶۰ لید و تعداد زیادی تنظیم آهنگ‌های محلی آلمانی، ازمهم‌ترین لیدهای برامس «چهار آواز جدی»، رکوئیم آلمانی راپسودی برای صدای آلتو را می‌توان نام برد.
- آثار ارکستری (سازگانی)
موسیقی مجلسی
اصولاً آهنگسازان رمانتیک توجه چندانی به نوشتن موسیقی مجلسی نداشتند و فقط در آثار برامس بود که موسیقی مجلسی ارزش فوق‌العاده‌ای یافت، تا حدی که می‌توان او را جانشین بتهون تلقی کرد.
