معرفی کامل ساز ماریمبا
مقدمه
ماریمبا از نظر ظاهري دقيقاً شبيه زايلوفون است ولي بزرگتر بوده و داراي محدوده صدايي پائين‌تر (از باس تا تنور و تا آلتو) و يكcompass گسترده‌تر است. ماریمبا، زايلوفوني با رزنيتور است و زايلوفون به معناي «نواي چوب» است و زير و بمي آن يك اكتاو عميق‌تر است. به دليل اينكه تيغه‌هاي ماريمبا از چوب نرم ساخته شده‌اند و نازكتر از زايلوفون هستند، ماريمبا رنگ صدايي نرم‌تر، تيره‌تر و غني‌تر دارد. در دهه 1930 يك ساز به نام زايلوماريمبا (زالوريمبا) براي تكنوازي ساخته شد كه هدف از آن ساز تركيب بهترين‌هاي هر دو ساز بود. زايلو ماريمبا عمدتاً به اين دليل ساخته شد كه محدوده صدايي از پنج اكتاو (C3-C8) داشت ولي كيفيت صدايش جا گذاشته شد و امروزه به ندرت اين محدوده صدا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماریمبا تا دهه 1950 مورد توجه آهنگسازان و موسيقيدانان قرار نگرفت، ولي بعد از اندک‌زمانی جايگاهش را در قسمت پركاشن اركسترها پيدا كرد. نواخت‌هاي ماريمبا در رجيسترهاي پائين‌تر قرار دارند. به دليل صداي دلنشين ماريمبا، اين ساز هم اكنون بيشتر از زايلوفون به عنوان ساز تكنوازي و حرفه‌اي (هنرمندانه) شناخته مي‌شود.
تاریخچه ساز ماريمبا (Marimba)؛
منشاء نام ساز ماریمبا (Marimba)؛
همانند خود ساز، كلمه ماریمبا نيز از آفريقا نشأت گرفته است. كلمات ريمبا (زايلوفون با يك تيغه تك) و ما (شمار زيادي از اشياء) كلمات از ریشه بانتويي هستند.
ساختار ساز ماریمبا (Marimba)؛
تيغه‌ها در ساز ماريمبا (Marimba)؛
فريم همراه با تيغه ها روي استند (خيلي به ندرت روي يك استند چوبي) داراي چرخ قرار مي‌گيرند. ماریمبای مدرن با تيغه‌هاي چوبي كوك شده كروماتيك در دو رديف تجهيز شده است، معمولاً روي دو چرخ كه يكي 4 سانتي‌متر بلندتر از ديگري است. تيغه‌ها بر طبق اندازه مرتب شده‌اند و سوراخ‌هايي در نقاط nodal آنها قرار داده شده كه يك نخ از داخل آن عبور داده شده و سفت نگه داشته شده است. تيغه‌ها از اين نخ معلق شده‌اند كه روي ميخ‌هايي روي فريم قرار مي‌گيرند. اين امر سبب جلوگيري از خم شدن تيغه‌ها و اطمينان از ارتعاش آزادانه آنها مي‌شود. تعداد تيغه‌ها بستگي به محدوده صدايي (compass) ساز دارد. برخلاف سيم‌هاي مرتعش، نصف كردن تيغه‌ها سبب افزايش زير و بمي به اندازه دو اكتاو مي‌شود. به همين دليل است كه اختلاف مابين كوتاه‌ترين و بلندترين تيغه چندان زياد نيست.
تيغه‌هاي استفاده شده در ماريمبا از جنس رزوود ساخته شده‌اند و تا حدي نرم تر از تيغه‌هاي زايلوفون هستند. علاوه بر اين، تيغه‌ها نازكتر از تيغه‌هاي زايلوفون و در انتهاي پائيني عريض‌تر و بلندتر هستند. تيغه‌هاي ماريمبا مي‌توانند در اثر مالت‌هاي خيلي سخت بويژه مالت‌هاي زايلوفون شكسته شوند.
تنظيم يا كوك ساز ماریمبا (Marimba)؛
زير و بمي هر يك از تيغه‌ها توسط طول و چگالي مواد استفاده شده در آن تعيين مي‌شود. عرض تيغه تأثيري روي زير و بمي ندارد. هرچه تيغه بلندتر، نازكتر و چگال‌تر باشد زير و بمي آن پائين تر مي‌آيد. تيغه كوتاه‌تر، ضخيم‌تر و با چگالي كمتر، زير و بمي بالاتري دارد.
تيغه‌ها مي‌توانند با اضافه كردن مواد يا حذف مواد از آنها كوك شوند. در هنگام كوك كردن اين قانون استفاده مي‌شود: اگر مواد از انتهاي تيغه برداشته شود، زير و بمي نت پايه افزايش مي‌يابد. از طرف ديگر اگر مواد از وسط تيغه برداشته شود (از رو يا از زير) و به اين ترتيب تيغه نازكتر شود زير و بمي نت پايه كاهش مي‌يابد. با حذف مواد از قسمت‌هاي مختلف تيغه حتي امكان تنظيم (كوك) partialهاي تك نيز وجود دارد. اگر بهبود كوك سريعاً مورد نياز باشد، نت پايه مي‌تواند با اضافه كردن گلوله‌هايي از موم كه در افريقا هم رواج داشته، افزايش يابد.
ماریمباهاي مدرن عموماً روي اعتدال برابر 442 هرتز كوك مي‌شوند. با اين وجود سازندگانم ماريمبا، اين ساز را در كوك‌هاي متنوعي ارائه داده‌اند، چرا كه زير و بمي‌هاي متفاوتي توسط اركسترها در نقاط مختلف دنيا مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
